Να μην καταλήξουν οι πόλεις ένα σύνολο από ερείπια.

Είναι εμφανές ότι τα κτήρια που κατασκευάστηκαν τις προηγούμενες δεκαετίες, θα στεγάζουν το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού και για τις επόμενες δύο τουλάχιστον. Τόσο η οικονομική αδυναμία για την αντικατάστασή τους, όσο και η αδυναμία στήριξης κάποιου σχεδίου αποκέντρωσης από την πολιτεία, καθιστά την συντήρησή τους αναγκαία. Αν κάποιος παρατηρήσει πχ. τις μετόπες των μπαλκονιών,που έχουν τμήματα έτοιμα προς κατάρρευση, θα αντιληφθεί, ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις. Αντίθετα και χωρίς υπερβολή,τίθεται ζήτημα ασφάλειας, τόσο για τους περαστικούς, όσο για τα παρκαρισμένα οχήματα.

Το παραπάνω φαινόμενο σχετίζεται σίγουρα με την κακή οικονομική κατάσταση της χώρας, αλλά και με την ιστορία του κυρίαρχου υλικού δόμηση, του σκυροδέματος.

Κατά τις δεκαετίες του 50-60, η ανάγκη αντιμετώπισης των φονικών σεισμών, η αγανάκτηση για τις συνθήκες διαβίωσης στα προχειροφτιαγμένα λιθόκτιστα, που κατοικούσε το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού, σε συνδυασμό με τις εντυπωσιακές για την εποχή παροχές των κατασκευών από σκυρόδεμα (μπετόν), ωθούν στη ιλιγγιώδη ανάπτυξη της οικοδομής.

Το γεγονός ότι δεν είχε αναπτυχθεί αρκετά η Τεχνολογία Οπλισμένου Σκυροδέματος [έρευνα πάνω στις αναλογίες μίγματος,τα ρεολογικά χαρακτηριστικά, παράγοντες που σχετίζονται με την ομοιογένεια του υλικού μετά την ανάμειξη],καθώς ο πρώτος Κανονισμός Τεχνολογίας Σκυροδέματος εκδίδεται το 1985, σε συνδυασμό με την άγνοια για τις παθογένειες του “νέου” υλικού, έχουν ως αποτέλεσμα βλάβες σε πολλά κτήρια, άλλοτε μεγαλύτερης και άλλοτε μικρότερης έκτασης που δεν έχουν αφετηρία το Σεισμό. Τα κτήρια στα οποία εμφανίζονται σχετικές βλάβες δεν είναι αποκλειστικά αυτά που χτίστηκαν γύρω από το 70, αλλά συναντόνται περιπτώσεις με έτος κατασκευής γύρω στο 2000.

Αιτία για αυτές τις βλάβες είναι συνήθως η χημική προσβολή του σκυροδέματος που οδηγεί σε φθορά των δομικών στοιχείων και κυρίως:

Η ενανθράκωση του σκυροδέματος από την αντίδραση με το CO2 που υπάρχει στην ατμόσφαιρα μέσω της παρουσίας υγρασίας στην περιοχή αποτελεί την πιο διαδεδομένη αιτία φθοράς στα στοιχεία από σκυρόδεμα. Χαρακτηριστική η φράση “ήταν εκτεθειμένο στην υγρασία”.

Η προσβολή από χλωριόντα που συναντάται σε στοιχεία από σκυρόδεμα που έρχονται σε επαφή με άλατα όπου μεταφέρονται στο εσωτερικό της δομής τους λόγω π.χ της ανοδικής υγρασίας του εδάφους ή λόγω της εγγύτητας του στοιχείου με νερό πλούσιο σε άλατα όπως το θαλασσινό κ.α. 

Και στις δύο περιπτώσεις το σκυρόδεμα που περιβάλει το σιδηρό οπλισμό παύει να αποτελεί ένα προστατευτικό περιβάλλον για αυτόν και επιτρέπει τη διάβρωσή του. Το φαινόμενο αυτό επιταχύνεται από την ελλιπή πλευρική επικάλυψη με σκυρόδεμα των σιδηρών ραβδών (το σίδερο είναι δηλαδή τοποθετημένο πολύ επιφανειακά), την ελλιπή δόνηση στη φάση της σκυροδέτησης και με την έλλειψη μέτρων προστασίας από την υγρασία, όπως εφαρμογή κατάλληλων προστατευτικών υλικών στις επιφάνειες των στοιχείων ή/και το σχεδιασμό πιο στεγανών μιγμάτων στη φάση της κατασκευής. 

Το αποτέλεσμα η εμφάνιση ορατής βλάβης στην κατασκεύη μέσω ρηγματώσεων και απώλειας τμήματος.

Το πρόβλημα είναι ότι όσο αυτά τα ζητήματα δεν αντιμετωπίζονται, διευρύνονται και ο τρόπος αποκατάστασης γίνεται όλο και πιο δυσπρόσιτος.

Σε μια εποχή που τα υλικά αποκατάστασης και ενίσχυσης, παρουσιάζουν εξαιρετική αποτελεσματικότητα και συνεχή εξέλιξη, γίνεται εμφανές ότι χρειάζεται πολιτειακή στήριξη για την αντιμετώπιση του ζητήματος, στο ύφος των προγραμμάτων Ενεργειακής Αναβάθμισης "Εξοικονόμηση κατ΄Οίκον". Είναι και τα δύο ζητήματα ασφάλειας. Να μην καταλήξουν οι πόλεις ένα σύνολο από ερείπια. 

Αντώνης Χατζής
Πολιτικός Μηχανικός